पाठ चौध
बफे खाने
वर्षाः सबैलाई नमस्कार। "दैनिक जीवनको चिनियाँ भाषा" कार्यक्रममा तपाईंहरुलाई स्वागत। म यस कार्यक्रमकी सञ्चालिका वर्षा।
कमलः नमस्कार सबैलाई। म कमल लम्साल। अघिल्लो पाठमा हामीले चिनियाँ रेष्टुराँमा धेरै स्वादिला तरकारीहरु खाएका थियौं। यहाँनिर मेरो विचारमा हामीले सिकेका केही मुख्य वाक्यहरु दोहर्याउनुपर्छ। ती वाक्यहरु हाम्रा लागि पछि काम लाग्नेछन।
वर्षाः हजुर। हामी यसै वाक्यबाट शुरु गरौं- तपाईंकहाँ विशेष तरकारी के छ? नी मन यौ शन मो थ स छाई?
कमलः नी मन यौ शन मो थ स छाई?
वर्षाः "यौ" – "छ"
कमलः यौ
वर्षाः "शन मो" – "के"
कमलः शन मो
वर्षाः "थ स छाई" – "विशेष तरकारी"
कमलः थ स छाई
वर्षाः नी मन यौ शन मो थ स छाई? तपाईंकहाँ विशेष तरकारी के छ?
कमलः नी मन यौ शन मो थ स छाई? तपाईंकहाँ विशेष तरकारी के छ?
वर्षाः "नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा?" "तपाईंलाई चक्कु र काँटा चाहिन्छ?"
कमलः नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा?
वर्षाः "श्यू याओ" को अर्थ "चाहिनु" हो।
कमलः श्यू याओ
वर्षाः "ताउ ठ्रा" अर्थात "चक्कु र काँटा" हो।
कमलः ताउ ठ्रा
वर्षाः नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा?
कमलः नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा? तपाईंलाई चक्कु र काँटा चाहिन्छ?
वर्षाः यदि तपाईंले चिनियाँहरुलाई कालो चिया खाने कि नखाने भनेर सोध्नचाहने हो भने यसरी भन्न सक्नुहुन्छः छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा?
कमलः छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा?
वर्षाः "छिंग वन" – "कृपया म सोधुँ"
कमलः छिंग वन
वर्षाः होंग ठ्रा
कमलः "होंग ठ्रा" – "कालो चिया"
वर्षाः छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा?
कमलः "छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा?" –"तपाईंलाई कालो चिया चाहिन्छ कि?"
वर्षाः अन्तिम वाक्यः वो मन ए ए ट् पा।
कमलः वो मन ए ए ट् पा।
वर्षाः "ए ए ट्" – "भाग बाँडेर तिर्ने"
कमलः ए ए ट्
वर्षाः वो मन ए ए ट् पा।
कमलः "वो मन ए ए ट् पा"। "हामी भाग बाँडेर तिरौं"। हामीले हिजोको पाठ दोहर्याएर पनि सिक्यौं। अब हामी अघिल्लो पाठका सकै वार्तालाप सुनौं।
पूरा वार्तालाप
महिलाः नी मन यौ शन मो थ स छाई?
पुरुषः खाओ या, नी शी ह्वान मा?
महिलाः शी ह्वान।
पुरुषः नी श्यू याओ ताउ ठ्रा मा?
महिलाः पु, वो श्याँग श् ट् योंग ख्वाई च्।
पुरुषः छिंग वन नी याओ होंग ठ्रा मा?
महिलाः वो श्याँग ठ्राँग ठ्राँग ट्रोंग को ल्यू ठ्रा।
वार्तालाप चार
पुरुषः वो मन ए ए ट् मा। हामी भाग बाँडेर तिरौं।
महिलाः श्या छ् पा। ट्र छ् वो "माई तान" (खुवाउँछु)।
कमलः अघिल्लो पाठको पुनरावलोकन यत्ति नै। अब हामी आजका मुख्य विषयतिर लागौं।
आजका मुख्य विषयहरु
छिंग नी तङ यी व्है अर।
वो मन याओ तङ त्वो च्यौ?
वै ताउ चन मो याँग?
ट्रन त हेन हाउ ठ्
वो ठ् पाउ ल।
वर्षाः पैचिंगमा तपाईं चीनका विभिन्न ठाउँका स्थानीय विशेषतायुक्त खाना खान पाउनुहुन्छ। यहाँ आ-आफ्नो विशेषतायुक्त खाना खानपाइने धेरै रेष्टुराँहरु छन जसले थुप्रै ग्राहकहरुलाई लोभ्याउँनेगरेका छन। त्यसैले खाने समय, जस्तो कि दिउँसो बाह्रदेखि दुइ बजेसम्म र बेलुकि पाँचदेखि आठ बजेसम्मको समयमा हामीले पालो पर्खेर बस्नुपर्छ।
कमलः हो। रेष्टुराँका कर्मचारीले सधैं हामीलाई "कृपया एक छिन पर्खनुहोस्" भनेको मैले सुनेको छु।
वर्षाः ठीक छ। यसलाई चिनियाँ भाषामा यसरी भन्नुपर्छः छिंग नी मन तङ यी व्है अर।
कमलः छिंग नी मन तङ यी व्है अर।
वर्षाः "छिंग" – " कृपया"
कमलः छिंग
वर्षाः "नी मन" – " तिमीहरु वा तपाईंहरु"
कमलः नी मन
वर्षाः "तङ" – "कुर्नु"
वर्षाः छिंग नी मन तङ यी व्है।
छिंग नी मन तङ यी व्है।
कमलः "छिंग नी मन तङ यी व्है"। - "कृपया एकछिन पर्खनुहोस्"। अब हामी वार्तालाप एक सुनौं।
कमलः अँ साच्ची, वर्षाजी, "कुर्नु"को उच्चारण चिनियाँ भाषामा "तङ" हो। मैले भनेको ठीक छ?
वर्षाः हो, ठीक छ। "एकछिन" लाई चिनियाँ भाषामा " यी व्है अर" भनिन्छ।
कमलः यी व्है अर। " यी व्है अर" ले एक किसिमको अनिश्चित अर्थ दिन्छ। यदि मैले "कति बेर कुर्नुपर्ने?" भनेर सोध्नचाहने हो भने चिनियाँ भाषामा कसरी भन्नुपर्छ?
वर्षाः तपाईं यसरी भन्नसक्नुहु्न्छः वो मन याओ तङ त्वो च्यौ?
वर्षाः "वो मन" – "हामी"
कमलः वो मन
वर्षाः "याओ" – "पर्नु"
कमलः याओ
वर्षाः " तङ" – "कुर्नु"
वर्षाः वो मन याओ तङ त्वो च्यौ?
कमलः "वो मन याओ तङ त्वो च्यौ?" – "हामीले कति बेर कुर्नुपर्छ?"
वर्षाः अब हामी फेरि एक पटक वार्तालाप एक सुनौं।
कमलः धेरै राम्रो। बल्ल हामी बसेर खाना खानपाउने भयौं। यदि म " खानाको स्वाद कस्तो छ?" भनेर सोध्नचाहन्छु भने चिनियाँ भाषामा कसरी भन्नुपर्छ?
वर्षाः तपाईं यसरी भन्नसक्नु हुन्छ- वै ताउ चन मो याँग?
वर्षाः "चन मो याँग" – "कस्तो"
कमलः चन मो याँग। जोडेर पढ्दा "वै ताउ चन मो याँग?" भयो। "खानाको स्वाद कस्तो छ?"
वर्षाः एकदमै ठीक।
कमलः साँच्चिकै धेरै मीठो रहेछ। यस वाक्यलाई चिनियाँ भाषामा कसरी भनिन्छ?
वर्षाः तपाईंले यसरी भने पनि हुन्छ- ट्रन त हेन हाउ ठ्।
कमलः ट्रन त हेन हाउ ठ्।
वर्षाः "ट्रन त" – "साँच्चिकै"
कमलः ट्रन त
वर्षाः "हेन" – "धेरै"
कमलः हेन
वर्षाः "हाउ ठ्" – "मीठो"
वर्षाः ट्रन त हेन हाउ ठ्।
कमलः "ट्रन त हेन हाउ ठ्"। - "साँच्चिकै धेरै मीठो रहेछ"।
कमलः यति धेरै मीठो खाना खाएर म साँच्चिकै टन्न भएँ।
वर्षाः ठीक छ। चिनियाँहरु एकदमै उत्साहजनक छन।
कमलः हो नि, कहिलेकाहीं उहाँहरुलाई "म टन्न भएको" कुराको जानकारी गराउनु एकदमै जरुरी छ। अन्यथा उहाँहरु मलाई फेरि तरकारी थप्नुहुनेछ।
वर्षाः ए, तपाईं उहाँहरुलाई यसरी भन्नसक्नुहुन्छः- वो ठ् पाउ ल।
वर्षाः "वो"- "म"
कमलः म
वर्षाः "ठ्" – "खानु"
कमलः ठ्
वर्षाः "पाउ" - "टन्न हुनु वा अघाउनु"
कमलः पाउ
वर्षाः "ल" सहायक शब्द हो। चिनियाँ भाषामा क्रियाले कुनै कालको अर्थ दिंदैन। "ल" भन्ने शब्दको प्रयोग गर्दा यो क्रियाकलाप पूरा भइसकेको वा हुनलागेको अर्थ बुझिन्छ। सामान्यतया वाक्यमा यसले सहायक शब्दको भूमिका खेल्दछ। उदाहरणका लागि, वो ठ् पाउ ल। यस वाक्यमा "ल" भन्ने सहायक शब्दले क्रियाकलाप पूरा भइसकेको अर्थ बुझाएको छ।
कमलः ल
वर्षाः वो ठ् पाउ ल।
कमलः "वो ठ् पाउ ल"। - "म टन्न भएँ"।
वर्षाः अब फेरि दोहर्याएर सिकौं। "म टन्न भएँ" लाई चिनियाँ भाषामा "वो ठ् पाउ ल" भन्नुपर्छ।
कमलः वो ठ् पाउ ल।
वर्षाः "यो साँच्चिकै धेरै मीठो रहेछ"। लाई चिनियाँ भाषामा "ट्रन त हेन हाउ ठ्" भन्नुपर्छ।
कमलः ट्रन त हेन हाउ ठ्। "ट्रन त" को अर्थ "साँच्चिकै" हो।
वर्षाः " हाउ ठ्" – "मीठो"
कमलः हाउ ठ्
वर्षाः यदि तपाईंले "खानाको स्वाद कस्तो छ?" भनेर सोध्नचाहने हो भने तपाईं यसरी भन्नसक्नुहुन्छ- वै ताउ चन मो याँग?
कमलः वै ताउ चन मो याँग?
वर्षाः "वै ताउ" – "स्वाद"
कमलः वै ताउ
वर्षाः यदि रेष्टुराँमा खाना खाने मानिसहरुको भीड भएको हुनाले तपाईंले कुर्नुपर्यो। "कति बेर कुर्नुपर्ने" भन्ने कुरा तपाईंलाई थाहापाउन मन लाग्यो भने चिनियाँ वैटरलाई कसरी सोध्नुपर्छ, थाहा छ?
कमलः वो मन याओ तङ त्वो च्यौ?
वर्षाः ठीक। "तङ" – "कुर्नु"
कमलः तङ
वर्षाः "त्वो च्यौ" – "कति बेर"
कमलः त्वो च्यौ
वर्षाः "वो मन याओ तङ त्वो च्यौ?"
कमलः वो मन याओ तङ त्वो च्यौ? – "हामीले कति बेर कुर्नुपर्ने?"
वर्षाः अन्तिम वाक्यः "कृपया एकछिन कुर्नुहोस्" लाई चिनियाँ भाषामा "छिन नी मन तङ यी व्है अर" भन्नुपर्छ।
कमलः छिन नी मन तङ यी व्है अर।
वर्षाः "यी व्है अर" – "एकछिन"
कमलः यी व्है अर
वर्षाः यस पाठको पूर्ण वार्तालाप यस प्रकार छ-
वार्तालाप एक
महिलाः छिंग नी मन तङ यी व्है।
पुरुष र महिलाः वो मन याओ तङ त्वो च्यौ?
महिलाः ता काई पान श्याओ श् पा।
वार्तालाप दुइ
महिलाः वै ताउ चन मो याँग?
पुरुषः ट्रन त हेन हाउ ठ्।
महिलाः हाइ याओ तेन शन मो?
पुरुषः शे शे, वो ठ् पाउ ल।
वार्तालाप तीन
महिलाः वो ठ् पाउ ल।
पुरुषः वो ये श्। ट्र ली त छाई ट्रन त हेन हाउ ठ्।
वर्षाः भर्खरै हामीले यस पाठको पूरा वार्तालाप सुनायौं। तपाईंहरुले बुझ्नुहुने आशा हामीले लिएका छौं। अब हामी आजको "चिनियाँ संस्कृतिका एक-दुइ कुरा"तिर लागौं।
चिनियाँ संस्कृतिका एक झलकः चिनियाँ चिया र कफी
चिनियाँहरु सधैं नै "चिया र कफी" द्बारा "चीन र पश्चिम"को संस्कृतिको वर्णन गर्दछन्। चियाले पूर्वको प्रतिनिधित्व गर्दछ भने कफीले पश्चिमको। चियाको मुहान चीन नै हो। अहिलेसम्म चीयाको इतिहास करिब पाँच हजार वर्ष पुगिसकेको छ। कैयन हजार वर्षदेखि यता चिया चिनियाँहरुलाई निकै मनपर्ने "पेय पदार्थ" हो। चीनका दक्षिणी भाग र पूर्वी भागको मौसम चिया लगाउन एकदमै सुहाउँदो भएको हुँदा लामो कालसम्म ती क्षेत्रहरुमा चियाको प्रशस्त उत्पादन हुँदैआएको छ। साथै दीर्घकालीन चिनियाँ चिया संस्कृतिका साथसाथै प्राचीन रेशमी बाटोमार्फत एशिया र यूरोपका मुलुकहरुमा निकासी गरिएको छ। आज आएर धेरै मुलुकमा चिया भन्ने शब्द बोल्दा चिनियाँ भाषामा "ठ्रा"को उच्चारणको प्रयोग गरिएको छ।
तर चीनमा उत्पादिन कफी त्यति नामी छैन। हुन त सन् 1935 मा नै चीनमा प्रथम कफी प्रशोधन कारखाना स्थापित भैसकेको थियो। तर पनि बीसौं शताव्दीको असीको दशकको मध्यतिर पुगेपछि मात्र चिनियाँहरुले पानीमा छिट्टै पग्लिने पाकेट कफीको स्वाद लिनथालेका थिए।
वर्षाः हवस त, आजको कक्षा यहीं समाप्त भयो। आजको कक्षा टुंग्याउनुअघि म तपाईंहरुका लागि एउटा सानो प्रश्न छोड्नचाहन्छु। "म टन्न भएँ।" लाई चिनियाँ भाषामा कसरी भनिन्छ?
कमलः तपाईंहरुलाई यस प्रश्नको सही उत्तर थाहा छ भने हामीलाई आफ्नो जवाफ पठाउनुहोला। हाम्रो ठेगाना हो-
Nepali service, CRI-6,China Radio International, P.O. Box 4216,Beijing.P.R. China वा सी.आर.आई.पोष्ट नँ.-405 काठमाडौं नेपाल
वर्षाः हाम्रो कार्यक्रम फेरि सुन्नका लागि https://nepal.cri.cn मा लग गर्नुहोला। कार्यक्रमको बारेमा अरु बढी थाहा पाउनका लागि हाम्रो वेभ-साइट हेर्नुहोस्। नमस्कार म वर्षाको, चाई चेन।
कमलः म कमल लम्सालको पनि नमस्कार। चाई चेन।