चीनबाट गएका दशैंका सामान लार्चामै अड्किएपछि नेपालमा मूल्य बढ्ने चिन्ता

दशैंका लागि चीनबाट काठमाडौं ल्याउन लागिएका लत्ताकपडा तथा फलफूल बोकेका ट्रक र कन्टेनर राजमार्ग अवरोधका कारण उतै रोकिएका छन् । यसका कारण व्यवसायीले करोडौं नोक्सानी व्यहोर्नुपर्ने सम्भावना उच्च छ भने उपभोक्ताले मूल्यवृद्धिको समस्या भोग्नुपर्ने देखिएको छ।

गत शुक्रबार र शनिबार परेको भारी वर्षाका कारण अरनिको राजमार्गको खाग्डोलमा बेलिब्रिज बगाएका कारण लार्चादेखि लिपिङसम्म यातायात सेवा अवरूद्ध भएको छ । लार्चा पुलसम्म यातायात सञ्चालन गर्न सकिने अवस्था रहे पनि पुल बगाएको ठाउँमा तत्काल अर्को स्थायी पुल राख्न सक्ने अवस्था छैन । स्थानीय, जनप्रतिनिधि, सुरक्षा निकाय, व्यवसायी लगायतको सक्रियामा यातायात खुलाउन पहल भने गरिएको कारोबार अनलाइनले जनाएको छ।

सिन्धुपाल्चोक–१ का सांसद माधव सापकोटाका अनुसार लार्चा र लिपिङका दुई खोलाको पुल बाढीले बगाएकोले तत्काल बेलिब्रिज सम्भव नभए पनि ह्युम पाइपबाट सामान ल्याउने प्रयास गरिएको छ । ‘बाढी तथा पहिरोका कारण जिल्लामै सबैभन्दा धेरै प्रभावित मेरो क्षेत्र बन्न पुगेको छ । त्यसैले म विपद् भएदेखि नै यसै क्षेत्रमा जनतासँगै छु,’ सापकोटाले भन्नुभयो। उहाँका अनुसार चिनियाँ नाकाबाट काठमाडौंतर्फ आउँदै गरेका करिब ४ सय कन्टेनरको सामान यतिबेला लार्चा पुल भत्किँदा उतै रोकिएको छ । स्थायी संरचना बनाउन समय लाग्ने भए पनि ३–४ दिनमा लार्चा र लिपिङ खोलामा अस्थायी पुलमार्फत सामान ल्याउन सक्ने वातावरण बन्ने सांसद सापकोटाको भनाइ छ ।

नेपाल हिमालय सिमापार वाणिज्य संघका अध्यक्ष रामहरि कार्कीका अनुसार लार्चाभन्दा माथि चिनियाँ सीमासम्म रोकिएका गाडीमध्ये करिब एक सयभन्दा बढीमा फलफूल, लसुनलगायत तत्काल बिग्रिने वस्तु छन् । व्यवसायीले दशैंअघि नै नाकामा आएका वस्तु ल्याउन पहल गरिरहे पनि सरकारले भने तत्काल पुल हाल्न सम्भव नरहेको बताएको छ। अस्थायी संरचना बनाएर भए पनि छिटो कुहिने सामाने प्रयास भइरहेको छ।

छोटो दूरी भएका कारण व्यवसायीले रसुवागढी नाकाभन्दा तातोपानी नाका बढी प्रयोग गर्छन्। भूकम्पपछि लगातार चार वर्ष पूर्ण रूपमा ठप्प तातोपानी नाकामा पछिल्लो दुई वर्षदेखि विस्तारै पैठारी कारोबार बढ्दै गएको थियो। निर्यात व्यापार भने चीनले २०७८ सालमा मात्र खुलाएको थियो । यद्यपि, तातोपानीबाट निर्यात भने अहिलेसम्म भएको छैन।

चीनबाट यो सिजनमा मुख्यतया दशैंका लागि स्याउ, अनारलगायत फलफूल र लसुन ल्याउने गरिन्छ । यसैगरी तयारी पोसाक, जुत्ता, ब्याग, चप्पल, कस्मेटिक जस्ता वस्तु पनि ल्याउने गरिएको व्यवसायीहरु बताउँछन्। बाढीपहिरोका कारण चीनसँगका प्रमुख दुई नाका तातोपानी र रसुवाबाट हुँदै आएको आयात व्यापार शनिबारदेखि ठप्प भएको छ । भोटेकोसीमा आएको बाढीले सीमा क्षेत्र नजिकैको अरनिको राजमार्गको लार्चा र लिपिङको मोटरेबल पुल बगाएको छ भने रसुवागढी नाका जोड्ने सडक जताततै छियाछिया बनेको छ । यद्यपि, रसुवागढी नाका भने मर्मतपछि आंशिक सञ्चालनमा आइसकेको छ । यता केरुङ नाका पनि बन्द भएका कारण सो क्षेत्रबाट आयात गरिने सामग्री पनि प्रभावित भएको छ ।

अरनिको राजमार्ग निर्माणका क्रममा चीनले बनाएको लार्चास्थित पक्की पुल यसअघि २०७४ साल साउनमा गएको पहिरोले भोटेकोसीमा खसालेको थियो । अस्थायी बेलिब्रिज लगाएर राजमार्ग सुचारु गरिए पनि हाल उक्त पुलसमेत बाढीले बगाइदिएको छ। सरकार र सम्बन्धित निकायले तदारुकता देखाए केही दिनमै नयाँ बेलिब्रिज लगाउन सकिने र हाल वर्षा रोकिएका कारण दशैंअघि नै यातायात सुचारु गर्न सकिने आशामा व्यवसायीहरु छन्। सामान्य दिनमा लार्चा पुल भएर दैनिक ३ सय मालवाहक र २ सय पर्यटक गरी ५ सय गाडी गुड्छन् । अर्कोतर्फ चिनियाँ क्षेत्रमा पनि ठूला पहिरा गएकाले सडक खुलाउन एक साता लाग्ने चिनियाँ पक्षले जानकारी दिएको छ । तिब्बततर्फ न्यालम र खासाको बीचमा पहिरो गएको र सुरुङमार्ग पनि भत्किएको बताइएको छ । जसका कारण लामो प्रयासपछि खुलाइएको यो नाका चीनले पुनः बन्द गर्ने हो कि भन्ने त्रासमा व्यवसायीहरु छन्।