नेपालको मनास्लु क्षेत्रमा पहिलो पटक हिमचितुवा गणना, १५ वटा भेटिएको दाबी

गोरखाको मनास्लु क्षेत्रमा १५ वटाभन्दा बढी हिमचितुवा पाइएको छ । ग्लोबल चेन्ज रिसर्च इन्स्टिच्युट अफ चेक एकेडेमी साइन्सले करिब ३ वर्ष लगाएर मनास्लु क्षेत्रमा हिमचितुवा गणना गरेको थियो । पहिलो पटक हिमचितुवाको गणना गरिएको हिमचितुवा गणनाको नेतृत्व डा विक्रम श्रेष्ठले गर्नुभएको थियो। श्रेष्ठले चुम र नुब्री भ्यालीमा १३ वटा वयस्क र २ वटा बच्चा गणना भएको जानकारी दिनुभयो। उहाँका अनुसार मनास्लु क्षेत्रमा भेटिएका चितुवा लोपन्मुख प्रजातिका हुन्।

मनास्लु क्षेत्रमा पाइएका हिमचितुवा नेपालसहित एसियाको १२ वटा देशमा मात्र पाइने अध्ययन टोलीको निष्कर्ष छ । नुब्री भ्यालीमा सन् २०२० नोभेम्वर देखि २०२१ जनवरीसम्म हिमचितुवाको गणना गरिएको थियो ।चुमभ्यालीमा भने २०२१ डिसेम्बरदेखि २०२२ फेब्रअरीसम्म गणना भएको थियो । चितुवाको संख्या गन्न उनीहरुले चुम र नुव्री दुवैतर्फ ६०/६० वटा क्यामेरा जडान गरेका थिए । कुल ६ सय वर्ग किलोमिटरसम्म कभर हुने गरी क्यामेरा जडान भएको श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो।

श्रेष्ठका अनुसार चुमभ्याली तर्फ चुम्लिङदेखि मु गुम्वा–कालुङ र नुव्रीतर्फ बिहीदेखि साम्दोसम्म क्यामेरा जडान भएको थियो। यसभन्दा अगाडि उक्त क्षेत्रमा हिमचितुवाको गणना नभएको अनलाइनखबरले जनाएको छ। १५ वटा चितुवाको संख्यालाई अध्ययन टोलीले सन्तोषजनक मानेका छन् । ‘अन्नपूर्ण र लाङटाङको करिडोर क्षेत्र मनास्लु भएकाले पनि यहाँ हिमचितुवाको गणना हुनु आवश्यक थियो’, उहाँले भन्नुभयो, ‘त्यसैले हामीले यो काम गरेका हौ ।’

उहाँका अनुसार अनुसन्धान गरेर तथ्यांक संकलनको काम सकिएको छ । विश्लेषण गरेर प्रतिवेदन तयार गर्ने काम भने बाँकी छ । २ महिनाभित्र प्रतिवेदन तयार हुनेछ । ‘हिमचितुवाको बासस्थान र आहार प्रजातिलाई जोगाउनुपर्ने देखियो, नत्र यो प्रजातिको चितुवा लोप भएर जान्छ’, उहाँले भन्नुभयो।